بررسی تأثیر تربیتی «دعا» و تلاش در شئونات زندگی

دعا یکی از مقوله­های بسیار زیبا و جذّابی است که همواره در زندگی بشر دارای جایگاهی بس والا و مقدّس بوده است. دعا، معمولاً به پیوندی ماورائی اطلاق می شده که با کسب انرژی از عوامل ِعالم بالا و بازنمود آن در اوامرِ عالم ِسفلی، مطالبات و انتظاراتِ خاصّی را پاسخ می­داده است. این­که تأثیر دعا، حاصل ِفرآیند تلقیناتِ درونی است یا تمهیداتِ بیرونی، جای بحث و گفت­وگو دارد. باید گفت آن­چه در دل این پدیدۀ انسانی نهفته است، همان اثرات تربیتی سازندۀ آن است که در صورت برآورده شدن یا نشدن، هیچ گاه قابل انکار نیست. دعا درواقع با جهت دادن به نوع نگاه انسان، چراغ امید را روشن می‏سازد و وجه دیگری از عبادت را ترسیم می­کند تا فراتر از ارتباطات روش­مند و محدود به مکان و زمان، از قبیل نماز،حج، روزه و ... با ندای دل خویش، فارغ از همۀ هستی، همیشه همنشین خدا باشیم. مقولۀ مورد توجّه در این جستار، تحلیلی است از سه نوع تعامل ِدعا و تلاش با عناوین: 1. همنشینی 2. جانشینی 3. خانه­نشینی، در عرف و یا اجتماع. در اثر باور به هرکدام از این موارد، کارکرد و تأثرات ویژه­ای از دعا مورد انتظار خواهد بود.